Czym jest poczucie własnej wartości podczas uczenia się
Jak przeczytałam w opracowaniach naukowych, poczucie własnej wartości to stan psychiczny, u podstaw którego leży sposób w jaki oceniamy samych siebie. Jest on wypadową wielu składowych, takich jak wychowanie, miejsce życia, poczucie sprawczości i atrakcyjności. Elementów tych jest zapewne o wiele więcej. To właśnie poczucie własnej wartości wpływa bezpośrednio na jakość życia, i śmiem twierdzić, że na jakość edukacji i chęci do nauki.
Skąd bierze się niskie poczucie własnej wartości
Najpiękniej, moim zdaniem, o poczuciu wartości pisze Ewa Woydyłło w “Drodze do siebie”. Lekturę tą pochłonęłam w zaledwie kilka dni i była dla mnie prawdziwą inspiracją w drodze do kochania samej siebie. Drogi tej jeszcze nie przeszłam do końca, ona wciąż trwa, dlatego dobrze, że takie pozycje przytrafiają się.
Poczucie wartości to całość, na którą składa się bardzo wiele czynników. Począwszy od dzieciństwa, przez czynniki zewnętrzne, którymi jesteśmy bombardowani, przez opinie innych, wmawianie nam różnych punktów widzenia… dochodzimy do pewnego miejsca, w którym musimy określić własną wartość i albo ją tracimy we własnych oczach, albo rośnie ona w nas jak wartość złota w czasie inflacji.
Bez wątpienia największe znaczenie w tym temacie ma nasze dzieciństwo, gdyż właśnie wtedy dowiadujemy się kim jesteśmy, kształtuje się osobowość i pakujemy swoje bagaże, z którymi będziemy podróżować przez całe życie. Bagaż ten, w znacznym stopniu nie jest wypchany tym, co sami wybraliśmy, ale tym co zostało nam dane: w domu, szkole, na podwórku. W dzieciństwie pakujemy do tobołka to, co jest w zasięgu ręki. Tym gorzej, jeśli są to słowa zniechęcenia, braku wiary i wątpliwości w moc sprawczą.
Można wyróżnić trzy kategorie komunikatów pod kupujących poczucie wartości, jakich rodzice lub inne osoby nie szczędzą dzieciom. Prawdopodobnie spotkało to także ciebie. Po pierwsze mogłaś być ustawicznie karcona i krytykowana; po drugie dowiadywałaś się raz po raz, do czego się nie nadajesz i czego nawet nie próbuj, bo tylko wstydu narobisz; po trzecie, wciąż cię porównywano z kimś lepszym, ładniejszym, zgrabniejszym, zdolniejszym albo po prostu bardziej sympatycznym i lubianym. Zwłaszcza to ostatnie działa jak śmiertelne ugodzenie grotem zatrutej strzały.
E. Wojdyłło, “Droga do siebie”, Wydawnictwo Literackie, r. 2022, str.28
Niska samoocena i jej skutki w procesie edukacyjnym
Każdy z nas niesie na swych plecach tobołek z doświadczeniami, wspomnieniami i przeżyciami. Jednych tobołek jest ciężki i niewygodny, a innych niczym wypchany mchem i puchem. Nic na to nie poradzimy. Z czasem jednak możemy wyrzucić część zbędnego, przykrego bagażu.
Zrzucanie na dzieci ciężarów dorosłych jest niewybaczalne, tym bardziej jeśli dzieje się to świadomie. Dzieci, które trafią na nieszczęśliwych i sfrustrowanych dorosłych, będą przejmować od nich przekonanie, że są problemem. Dziecko, które w czasie nauki będzie słyszało, że jest beznadziejne, że sobie nie radzi, że nie jest w stanie niczego zrobić, zapewne będzie w tym przekonaniu wzrastać i będzie uciekać przed nauką. Dlatego tak ważne jest wspieranie dziecka zarówno w szkole, jak i w domu.
Szczęście, które uskrzydla
Jak pisze pani Wojdyłło:
Poczucie wartości to sprawa intymna, subiektywna, to skrywana tajemnica… sekret…
E. Wojdyłło, “Droga do siebie”, Wydawnictwo Literackie, r. 2022, str.17
To co nosimy w środku, w sercu ma ogromne znaczenie w codziennym życiu. Uczucia, które nosimy w sobie uwidaczniają się w naszej pracy, niezależnie czy jest to praca w domu, szkole, czy po prostu nauka. Nasze myśli wpływają na postępowanie i na szybkość przyswajania wiedzy. Szczególnie widać to wśród małych dzieci, które przepełnione szczęściem, kochane, których ciekawość świata zaspakajana jest rozmową z ukochanymi rodzicami, uczą się o wiele chętniej i są otwarte na nowe doświadczenia. W kontakcie z lubianym nauczycielem, niekoniecznie wciąż pobłażającym, uczniowie nie czują się gorsi, wycofani i nieśmiali, ale skłonni do większego wysiłku i pracy.
Poczucie wartości jest szczególnie ważne w procesie edukacji. Szczególnie budowanie wartości u dzieci z dysleksją ma ogromne znaczenie w ich procesie edukacyjnym. Budowanie poczucia własnej wartości, przekonywanie i pokazywanie dzieciom z dysleksją, że mogą, że są w stanie osiągnąć sukces, jest jednym z ważniejszych elementów w nauce. Odpowiednio skonstruowane karty pracy, odpowiednio dawkowana wiedza z pewnością pomogą osiągnąć sukces i lepsze wyniki w nauce… ale najważniejsze jest pielęgnowanie poczucia własnej wartości.
W klasie, w której będą padały słowa pełne zniechęcenia i wątpliwości w umiejętności uczniów, będzie trudno o dobre samopoczucie, zadowolenie z siebie i ze swoich postępów w nauce. Zamiast tego przyjdą: strach, niepewność i zwątpienie we własne możliwości.
Decyzje jednego człowieka – nauczyciela, mogą zaważyć na całym życiu ucznia. Słowa, które usłyszy będą albo odżywką dla rozwijających się skrzydeł, albo trucizną, która te skrzydła pomniejszy.
Zapraszam na mój Instagram gdzie pokazuję jak na co dzień pracuję z dziećmi z dysleksją!
Zajrzyj do działu KSIĄŻKI, by zobaczyć, co jeszcze czytam 🙂
